Thursday 19 September 2013

Zoete koekjes

Mijn oma rook naar eau de cologne. Naar eau de cologne en naar poeder. Mijn oma was slechts een meter zesenvijftig en ze was bijzonder ijdel. Ze had altijd een tas bij zich met daarin een handspiegeltje, een poederdoos en zakdoekjes die besprenkelt waren met Boldoot.
Als ik was gevallen en snikkend bij haar op schoot zat kreeg ik soms zo'n zakdoekje aangeboden.
Mijn oma had schoenmaat 36. Toen ze heel oud was waren haar voeten zo verzakt door het dragen van hoog gehakte pumps, dat ze een grotere maat nodig had. Ze vond dat zelf verschrikkelijk en ontkende dat altijd. Zodoende liep het bijna op een meningsverschil uit met de keurige meneer van de schoenwinkel, die haar alleen maar op de juiste wijze wilde adviseren. Mijn vader wist op slimme wijze de boel te sussen door  de meneer van de schoenwinkel te vragen haar nieuwe pumps maat 37, in een schoenendoos te stoppen waar maat 36 op stond. Zonder dat oma er erg in had.
Oma kon zodoende gerustgesteld de schoenwinkel verlaten, met kleine parmantige pasjes. Haar tas met de zakdoekjes onder haar arm geklemd.
Mijn oma is er al heel lang niet meer.Mijn kleine parmantige oma. Ze droeg mooie jurken die ze japonnen noemde, en haar jassen heetten mantels.  Op haar truitjes zat vaak een broche gespeld.
In de Jan Evertsenstraat, waar ze dichtbij woonde, bestelde ze haar hoeden bij een hoedenmaakster. De enige hoedenwinkel die er nu na al die jaren nog zit.
Als ik langs die winkel kom zeg ik altijd in gedachten: dag oma! Precies zoals we deden als we op zondagmiddag wegreden en zij met opa zwaaiend op het balkon stond.
Soms ruik ik onverwachts weer die geur. De geur van eau de cologne en poeder. Dan zie ik mijn oma weer voorbij trippelen. Dan ga ik even terug.
Geuren kunnen op magische wijze een flasback bij mij veroorzaken. Ze kunnen mij onverwacht overvallen en me in een klap weer terug brengen bij een moment, een gevoel of een persoon. Herinneringen tot leven brengen.
De geur van mijn kinderen toen ze nog baby's waren; een heel subtiel warme, veilige geur is dat. Ik ruik hem zelden maar hij is overweldigend en kan me tot tranen roeren.
Ik voel de warme zachtheid van hun huid, voel de dunne donzige plukjes haar op hun bolletje en voel weer hoe hun lijfjes in mijn armen liggen.
Het gelukzalige gevoel van een warme slapende baby in je armen. Dan is niets meer van belang.
Niets is zoeter en liever dan dat.
Zoveel uiteenlopende emoties die wakker geschud kunnen worden in een enkel onverhoeds moment.
De geur van avontuur en romantiek. Jaren geleden. Een vakantie in Spanje. Ik was weer vrijgezel. Dit was de tijd van avontuur. Van met volle teugen adem halen en zo hoog mogelijk op de puntjes van mijn tenen proberen te staan om de toekomst tegemoet te zien. leven! Verliefd worden!
En verliefd werd ik. Het leven was nog nooit zo licht geweest. Eten en slapen was volstrekt onnodig.
Ik ontmoette een Franse jongen. Als hij me in mijn ogen keek veranderde mijn bloed in hete lava, mijn gedachten losten op in de Middelandse zeebries en mijn hart veranderde in suikergoed.
Zijn naam kan ik me niet meer herinneren, maar zodra ik later weer zijn geur rook hoefde ik alleen maar mijn ogen te sluiten om me de aanraking van zijn huid te herinneren. De zwoelheid van zijn stem te horen die onverstaanbaar Franse woordjes in mijn oor fluisterde.
De geur van zijn parfum roept in een klap een flasback op van hoe het toen was, hoe het voelde, en doet me nog steeds naar adem happen. Een kort moment. Het doet me even stilstaan midden op een regenachtige dag in een winkelstraat. En dan, in een flits is alles weer bij het oude.
Geuren zijn voor mij meer dan herinneringen, het zijn herbelevingen. Weer even terug zijn in dat ene moment.

De winter komt er weer aan. Als ik met de fiets de straat uit rijd probeer ik over de dwarrelende herfstblaadjes heen te rijden die onder mijn wiel zachtjes kraken. Het ritselende geluid van opwaaiende blaadjes hoort bij het einde van de zomer. De winter die met langzame zware stappen onderweg is als een grote reus. De aanblik van de kaler wordende bomen en de sterker wordende wind duidt hierop.Maar nog vele malen sterker dan deze aanblik is de geur. De typische geur die me elk jaar rond deze tijd overvalt.
Een gevoel van melancholie omsluit mijn hart en grijpt me even bij de keel. Afscheid nemen van de zomer doet mij altijd een klein beetje pijn.
Als ik langs de Verkadefabriek fiets vult mijn neus zich met de zoete geur van Sultana koekjes.
In gedachten zie ik hoe in de fabriek de koekjes uit de oven komen. Op grote lopende banden. Meisjes met witte handschoentjes pakken de koekjes zorgvuldig in.
Maar dan vallen er grote regendruppels uit de hemel naar beneden en onderbreken mijn gemijmer.
Mijn vingers worden koud en mijn haren worden nat.
Ik ben weer terug in het heden.